023 Cultuur - Muziek-theatermaker Steef de Jong is medeoprichter van het Haarlemse muziek-theatergezelschap Groots en Meeslepend, opgericht met Ina Veen toen theatergezelschap Firma Rieks Swarte in 2013 stopte. Groots en Meeslepend richt zich op het terugbrengen van de operette, waar De Jong een fascinatie voor heeft. In 2014 wonnen zij de Paradeprijs De Mus met hun voorstelling Ludwig. Later dat jaar werd de theatermaker en acteur genomineerd als Haarlemmer van het Jaar.
023 Cultuur - Muziek-theatermaker Steef de Jong is medeoprichter van het Haarlemse muziek-theatergezelschap Groots en Meeslepend, opgericht met Ina Veen toen theatergezelschap Firma Rieks Swarte in 2013 stopte. Groots en Meeslepend richt zich op het terugbrengen van de operette, waar De Jong een fascinatie voor heeft. In 2014 wonnen zij de Paradeprijs De Mus met hun voorstelling Ludwig. Later dat jaar werd de theatermaker en acteur genomineerd als Haarlemmer van het Jaar.
“Hai Jo!” Steef de Jong verwelkomt mij met het persoonlijke enthousiasme waarmee hij zijn publiek verwelkomt. Door de jaren heen heb ik De Jong vaker opgezocht in zijn studio. Meestal trof ik hem aan op een klein oppervlakte tussen de papier-maché poppen, de laatste kringloopwinkel juweeltjes, instrumenten en aangepaste kostuums. Aan de hand van zijn rekwisieten nam hij mij dan mee door zijn intriges in wording. Vandaag is het anders. In de studio van 200m2 wordt de eettafel afgeruimd. Ze zijn net klaar met lunchen, De Jong en het vijfkoppige team waardoor hij op het gebied van regie, productie, publiciteit en techniek wordt ondersteund.
Wat Steef de Jong precies doet, valt niet te omschrijven. Ik observeer hem al sinds zijn vijftiende binnen de muren van onze middelbare school, waar hij voor het Open Podium hilarische soap-achtige musicals schreef. Voor mijn zeventiende verjaardag kreeg ik een uitklapkaart waar het hoofd van Dr. Phill uitsprong om mij te feliciteren. Dat soap-achtige is hij nooit verloren. Een van zijn eerste producties Steven’s Testosteron Revue vond plaats in een talkshow setting waar de zoon en vrouw van Heracles te gast waren om hun relatiedrama’s te bespreken. De Jong studeerde af aan de Rietvelt Academie en behaalde een 'Master of Theatre' aan de Hogeschool voor de kunsten Amsterdam. Nu bouwt hij ingenieuze uitklapdecors van karton en schrijft eigenhandig volledige eenmansoperettes.
Steef de Jong doet iets briljants, daar is iedere bezoeker het over eens, maar wat is dat?
Steef, wat is je kracht? Wat doe je nou precies?
“Het belangrijkste voor mij is om mensen te verwonderen. Het is een soort magie. Dat je denkt: 'Oh jeetje, hoe kan dat?' Een piano die vanzelf speelt bijvoorbeeld, daar zit een enorme techniek achter. Maar verder ziet alles er heel geknutseld uit. Je ziet het plakband zitten. Het refereert totaal niet aan wat mensen vandaag de dag leuk vinden. En dat is precies het vernieuwende.
Ik maak dingen vanuit mijn verbeelding tot werkelijkheid. Op het eerste gezicht zie je iets, wat dan niet blijkt te zijn wat je denkt dat het is. Ik maakte ooit een installatie van allemaal lege shampoo flesjes met touwtjes aan het plafond. Dat zag er niet uit natuurlijk. Daar stond een lamp op gericht, die bevestigd zat aan een platenspeler en daardoor zag je op de muur een schaduwfilmpje van een man en een vrouw die het op z’n hondjes deden.
Het liefst kies ik onderwerpen die niet van deze tijd zijn. Ludwig gaat over een negentiende-eeuwse koning die zijn leger met muziekinstrumenten bewapende in plaats van met geweren. Mijn nieuwe voorstelling Straussvogel gaat over de componist Johann Strauss. Hij is op geen enkele manier hip. En toch probeer ik hem zo aan de man te brengen dat mensen achteraf denken: 'Dit is eigenlijk ontzettend leuk!’ Ik begin graag daar waar mensen een oordeel hebben, om ze vervolgens te verrassen. Daarin moet je niet te ver gaan, want het publiek moet eerst wel komen. Dit noem ik: Het Operette Offensief. Daarnaast geef ik mensen een plek waar ze de wereld van alledag kunnen ontvluchten. Er is zoveel verschrikkelijks aan de hand, mijn insteek is juist om een hele nieuwe wereld te creëren waar fantasie kan ontstaan.
In “Groots en meeslepend wil ik leven” speel je een ontluikende homoseksuele relatie uit en zoen je met een mannelijke handpop. Schuilt daar een missie in?
“Het is voor mij geen bewust statement. Maar het onderscheid dat gemaakt wordt tussen mannen en vrouwen, daar herken ik mij totaal niet in. Dat onderscheid gaat verder dan homo- en heteroseksuele relaties en dat ga ik absoluut niet uit de weg. Ik speel ook voor scholieren van vijftien jaar. Dat is geweldig. Voor hen is het confronterend. In Ludwig zing ik onder andere over masturbatie en het niet willen trouwen met een vrouw. Of over dat ik er niet zo mannelijk uitzie. Een jongen kan dan vragen: ‘Maar was Ludwig gay of zo?’ Dan heb je een gesprek.”
Ludwig eindigt haar tour in de grote zaal van de Toneelschuur in Haarlem op 20 en 21 maart 2015.
Johanna Nolet
