023 Heemstede Politiek - In juni behandelt de gemeenteraad van Heemstede de Kadernota 2022-2025. De gemeente staat voor grote maatschappelijke opgaven die reiken tot na deze bestuursperiode. Daarbij gaat het natuurlijk om de effecten van de coronacrisis, maar ook om belangrijke thema’s als energie en klimaat, verkeersveiligheid en keuzes die voorliggen voor de verbetering van huisvesting van basisscholen. De kadernota laat in 2022 een sluitende begroting zien.
Voor de jaren daarop zorgt de herverdeling van het gemeentefonds voor een tekort waarvoor nog dekking gezocht moet worden.
Maatschappelijke opgaven
Coronacrisis en herstel
De Kadernota 2022–2025 verschijnt in een onzekere tijd, waarin de coronacrisis grote impact heeft op de samenleving. In dit verband heeft de raad in april ingestemd met een herstelagenda voor Heemstede. De gevolgen van corona zullen over meerdere jaren ook financieel opgevangen moeten worden. Het is de inzet om ook in deze coronatijd te blijven werken aan een democratisch, duurzaam, sociaal en veilig Heemstede.
Veiligheid
Binnen het thema veiligheid wordt ingezet op het voorkomen en bestrijden van overlast en criminaliteit. Daarnaast ligt een grote focus op verkeer. De mobiliteit neemt toe en vraagt om maatregelen voor verkeersveiligheid en bereikbaarheid. Voorbeelden hiervan zijn het plan voor het terugbrengen van de snelheid naar 30 km per uur binnen de bebouwde kom van Heemstede en het plan om de verkeersdruk en de overlast aan te pakken, waarbij ook wordt samengewerkt met de omliggende gemeenten.
Duurzaamheid
Op het gebied van duurzaamheid draait het om de vijf thema’s energietransitie, circulaire economie, ecologie, klimaatadaptie en duurzame mobiliteit. Bij klimaatadaptatie gaat het bijvoorbeeld om het bergen van water en het planten van bomen voor meer schaduw. Eind 2021 is de Transitievisie Warmte gereed. Hiermee wordt inzichtelijk hoe, wanneer en of alle bestaande woningen in Heemstede van het aardgas af kunnen en wat de nieuwe duurzame energie wordt om de huizen te verwarmen. Ook de komende jaren lopen er allerlei stimuleringsregelingen om energie te besparen en voor het overstappen op alternatieve energiebronnen.
Sociaal domein
Binnen het sociale domein gaat de aandacht onder meer uit naar onderwijs, sport, cultuur, Wmo en Jeugdwet en de Wet inburgering. Voor de basisscholen staat in de periode 2022-2025 veel op de planning, zoals de realisatie van de nieuwbouw voor de Nicolaas Beetsschool, inclusief gymzalen en kinderopvang en de renovatie van de Crayenesterschool. Voor de sport komt er een toekomstvisie, ook voor het zwembad. Daarnaast zullen onder invloed van autonome ontwikkelingen de kosten voor Wmo en Jeugdwet stijgen.
Reguliere taken
De gemeente zet uiteraard alle reguliere taken voort, zoals het onderhoud van het groen, waarvan de kosten structureel stijgen door onder andere klimaatinvloeden en de bestrijding van invasieve soorten. Dit geldt ook voor de afvalinzameling, waarvoor het beleid moet worden aangepast omdat lopende contracten aflopen en om de steeds stijgende kosten te beperken. Verder brengt de verwachte invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2022 veel veranderingen met zich mee.
Financiële uitdaging vanaf 2023
Voor de jaren 2023 tot en met 2025 is de Kadernota nog niet sluitend; de impact van een aantal externe ontwikkelingen zoals de coronacrisis en vooral het structureel wegvallen van de rijksgelden door de herijking van het gemeentefonds is groot. In de kadernota worden oorzaken en mogelijke oplossingsrichtingen genoemd:
- Extra kosten door de coronacrisis: een deel kan worden opgevangen door het geld dat het Rijk hiervoor beschikbaar stelt, verder kan een deel worden opgevangen vanuit de algemene reserve.
- Herijking van het gemeentefonds: al jaren krijgt de gemeente Heemstede minder geld uit het gemeentefonds, omdat de belastingcapaciteit door o.a. het laaghouden van de OZB onvoldoende wordt benut. Vooral de herijking van het gemeentefonds leidt tot een grote korting. Dit betekent dat de gemeente voor de komende jaren voor een stevige discussie komt te staan, waarbij de vraag is of het nog mogelijk is de woonlasten of andere gemeentelijke heffingen niet te verhogen, daar waar veel gemeenten dit als oplossingsrichting kiezen. Een andere mogelijke oplossing is het voeren van een kerntakendiscussie, waarbij fundamentele keuzes gemaakt worden over (vermindering van) de taken die de gemeente uitvoert.
- Exploitatietekort. Een onderzoek naar de mogelijkheden om inkomsten te verhogen behoort tot de opties. Daarnaast kunnen de gemeentelijke investeringen op het gebied van ontwikkeling en onderhoud worden uitgesteld of verlaagd.
Voor de structurele tekorten bieden de Enecogelden geen oplossing, omdat dit een eenmalig ontvangen budget is en dit volgens de regelgeving niet mag worden ingezet om structurele, meerjarige tekorten vanaf 2023 te dekken. Wel onderzoekt de gemeente op dit moment op welke wijze het ontstane surplus in de algemene reserve kan worden ingezet om meer incidentele investeringen of kapitaallasten op te vangen. Daarnaast wil het college onderzoeken of en hoe de inzet van de Enecogelden ten goede kan komen aan alle inwoners van Heemstede. De gemeenteraad zal de discussie over het surplus van de algemene reserve betrekken bij de behandeling van de kadernota en bij het opstellen van de kaders van de begroting. Daarin wordt specifieke aandacht besteed aan de gevolgen van de coronacrisis en het herstel.
Als de raad zich in juni heeft uitgesproken over de financiële en beleidsmatige kaders, worden deze verder uitgewerkt in de begroting. De begroting wordt in november door de raad behandeld.
