023 Sport Gezondheid - Al in 2014 heeft 023magazine.nl in de papieren editie 023Anders een artikel gewijd over de gezondheidsrisico's van kunstgras en daarbij ook een alternatief besproken. Het artikel Veilig kunstgras 'Anders' bekeken! van Jos de Jong zullen we daarom hieronder nog een keer plaatsen, omdat het nu zeer actueel is.
Veilig kunstgras 'Anders' bekeken!
023 Sport - Kunstgrasvelden zijn ín tegenwoordig. Ze zijn in Nederland, in tegenstelling tot het buitenland, niet meer weg te denken, vrijwel elke vereniging heeft er wel een. Natuurgrasvelden zijn na hevige regenval vaak drassig en onbespeelbaar. Als men toch besluit te spelen op zo'n kleddernat veld, dan heeft dat vaak verregaande consequenties; het veld verandert in een waar knollenveld en heeft dagen nodig om weer te herstellen. Op kunstgras kan meer worden gespeeld en met uitzondering van sneeuw of ijs, behoren afgelastingen vrijwel tot het verleden. Bovendien is een kunstgrasmat redelijk onderhoudsvrij en op termijn dus goedkoper dan natuurgras.
Om kunstgras stabiel te maken en om de eigenschappen van natuurgras te evenaren zodat de bal niet te snel rolt en/of te hoog stuitert, worden, o.a. voor schokabsorptie, meer grip en stabiliteit, rubberen korrels aan kunstgrasmatten toegevoegd. Op kunstgras met een gelijkmatige ondergrond komen minder blessures voor en komt een sporter speltechnisch beter tot zijn recht.
Rubberen korrels, kunstgras en gezondheid
Allemaal leuk en aardig natuurlijk die rubberen korrels, maar zijn die eigenlijk wel veilig! Het is een vraag die de gemoederen al jaren bezighoudt. Rubberen korrels als ondergrond voor kunstgras, bestaan immers uit vermalen autobanden die o.a. voor extra sterkte een berg roet bevatten. Daarnaast bevatten autobanden zware metalen als lood, kwik, arsenicum, benzeen en paks (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) waarvan wordt beweerd dat deze mogelijk kankerverwekkend kunnen zijn.
Er zijn al vele discussies gevoerd. In 2005 berichtte de Telegraaf onder de titel 'Kunstgras is risico': 'De risico’s van kunstgrasvelden die gebruikt worden om op te voetballen zijn veel groter dan gedacht. In de stukjes rubber, die gebruikt worden als ondergrond van de velden, zit rubbergranulaat dat een gevaar is voor de gezondheid. Anders dan bij hockeyvelden, die een harde ondergrond kennen, heeft een kunstgrasvoetbalveld een zachte ondergrond. Voetbalspelers moeten slidings kunnen maken zonder dat benen openschuren. Tussen het kunstgras worden daarom stukjes rubber, afkomstig van gebruikte autobanden, gestrooid. Met name de zogenoemde pak’s die zich in de stukjes rubber bevinden, zijn gevaarlijk'. In een rapport van de Europese Unie wordt vermeld dat pak’s voor dieren carcinogeen ofwel kankerverwekkend zijn. Dan ligt het voor de hand dat de stof ook bij mensen kanker kan veroorzaken'.
Korrels niét gevaarlijk voor de gezondheid?
Op basis van onderzoek van o.a. de Vereniging Vaco (de bedrijfstakorganisatie voor de banden- en wielenbranche in Nederland) en RecyBEM (RecyBEM B.V. en Vereniging Band en Milieu) stelt men echter dat sporten op met SBR (rubbergranulaat) ingestrooide kunstgrasvelden veilig is voor mens en milieu. In enkele wetenschappelijke onderzoeken door o.a. SGS-Intron (SGS levert onafhankelijke diensten die het leven van miljoenen mensen over de hele wereld beïnvloeden en verricht overal ter wereld inspectie, controle-, analyse- en certificeringsdiensten) meent men bewezen, dat eventuele uitlogingen van metalen uit het rubber worden geabsorbeerd binnen het kunstgrassysteem. Men stelt dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat het gebruik van rubbergranulaat een direct gevaar oplevert.
De KNVB verwijst verder naar een onderzoek uit 2008 van het RIVM (Rijksinstituut voor gezondheid en milieu) en aangepast in 2013, waarin men stelt dat van met rubberkorrels ingestrooide kunstgrasvelden geen gezondheidsrisico te verwachten is.
Korrels wèl gevaarlijk voor de gezondheid?
In Amerika echter, is het voetbaltrainster Amy Griffin opgevallen dat er voetbalkeepers uit haar omgeving een vorm van kanker in hun bloed kregen. Van de 38 haar bekende spelers die lijden aan deze vorm van kanker, waren er 34 keeper, hetgeen de alarmbellen opnieuw fors doet rinkelen. Nederlandse onderzoekers melden dat astmatische personen last kunnen krijgen van vrijkomende dampen. Ook bij hetere temperaturen kunnen deze kwalijke dampen spontaan vrijkomen. Bij een sliding ontstaat wrijving waardoor brandwonden kunnen ontstaan; de (warme) rubberen korrels belanden in het haar, de mond en de huid en de vrijkomende damp wordt uitgewasemd in de soms ontstane wond.
Hoe kan het 'Anders', zijn er alternatieven?
Of rubberen korrels nu wel of niet kwaadaardig zijn voor de gezondheid blijft vooralsnog voor menigeen een open vraag. Is er een alternatief voor rubberen korrels en zijn er fabrikanten die andersoortige korrels of materiaal gebruiken. De redactie van '023 Anders' ging op zoek naar mogelijke alternatieven.
Domo® Sports Grass
Er zijn diverse fabrikanten van kunstgras voor sport. Een van de belangrijkste spelers op de internationale markt is het in België gevestigde bedrijf Domo® Sports Grass. Sporten op een gezonde ondergrond staat bij dit bedrijf hoog in het vaandel. Domo® Sports Grass produceert dan ook veilig kunstgras waarop onbevangen en langdurig kan worden gesport. Jaren geleden startte het bedrijf met het onderzoeken van een ecologisch en veilig alternatief voor de rubberen korrels. Drie jaar geleden werd uiteindelijk een totaal nieuw concept voorgesteld waarbij de rubberen korrels vervangen worden door zuivere korrels van kurk.
Business Line Director Jean Willems verwoordt: "We kregen veel opmerkingen van voetballers over de rubberen korrels. Naast het feit dat er twijfels waren over de veiligheid, vonden de voetballers vooral de hitte van de korrels bij warm zomerweer een probleem. Tevens vonden ze de onaangename geur die dan vrijkomt vervelend. Tenslotte vonden ze het lopen op de rubberen korrels minder natuurlijk. Na jaren onderzoek ontwikkelden we in 2012 het milieuvriendelijke kunstgrasvulmiddel Naturafill, een speciale korrel op basis van 100% zuivere kurk. Puur natuur, zonder additieven en volledig geoogst in harmonie met de natuur. Nadelen zijn er niet meer en ondertussen hebben al meer dan 30 voetbalverenigingen wereldwijd gekozen voor het product 'Domo Naturafill'. Er is ondertussen een aantal alternatieven op de markt ook op basis van kurk, maar van een duidelijk minderwaardige kwaliteit. Voetballers vinden het veel fijner spelen op een Naturafill ingevuld veld omdat de demping ideaal is en men de indruk heeft op een natuurgras veld te lopen”.
John Penninck, Managing Director van Domo Sports Grass is ook laaiend enthousiast over het gebruik van de Naturafill-kurkkorrels. "We worden momenteel dagelijks gecontacteerd door verenigingen in de Verenigde Staten die absoluut onze speciale kurk korrels wensen te gebruiken. Dit is zeer leuk, maar omdat wij zeer hoge kwaliteitseisen hebben gesteld aan onze Naturafill, kunnen wij jaarlijks slechts 4O grote velden aanbieden".
De sportmarkt vertoont wereldwijd een sterke interesse in dit speciale invulmateriaal. Voor toekomstig aan te leggen sportvelden zijn de met Naturafill ingelegde voetbalvelden wellicht een goede aanbeveling.
Bronnen: Univ of Washington, KNVB: Kunstgras in Nederland veilig voor keepers en voetballers, EPA: United States Environmental Protection Agency, NBC News:'Debate grows 'Is artificial turf bad for kids's health?' http://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Veelgestelde_vragen/Milieu_Leefomgeving/Alle_veelgestelde_vragen_over_Rubbergranulaat, ANP, HD, RTL: Zorgen om risico's van kunstgras voor de gezondheid, Trouw, Korrels in kaart: 'Infill en de huidige stand van zaken', Tym, Voor ouders over sport en beweging voor kinderen, Schriftelijke vragen College gemeente Den Bosch DeBosscheGroenen, http://www.rtlnieuws.nl/sport/algemeen/zorgen-om-risicos-van-kunstgras-voor-gezondheid
